Emissies door vreugdevuren

Door het jaar heen worden op diverse plekken in Nederland traditionele vreugdevuren ontstoken. De Emissieregistratie - onder regie van het RIVM- heeft voor het eerst berekend hoe groot de uitstoot van vervuilende stoffen van deze vreugdevuren is. Naast fijnstof komen er ook PAKs vrij tijdens de vreugdevuren: 6 procent van de jaarlijkse uitstoot in Nederland.

In Nederland worden jaarlijks vreugdevuren ontstoken bij verschillende evenementen. De bekendste zijn de paasvuren en de nieuwjaarsvuren op het strand bij Scheveningen en Duindorp. Daarnaast worden vreugdevuren ontstoken tijdens Sint Maarten, Meierbliss, Luilak en vinden er kerstboomverbrandingen plaats.

De Emissieregistratie berekende tot voor kort niet de uitstoot van vreugdevuren. Dit komt onder andere doordat de Emissieregistratie ervan uitging dat het aandeel van de vreugdevuren in Nederlandse luchtverontreiniging verwaarloosbaar was. Door het schoner worden van de industrie en het verkeer worden bronnen die eerder klein waren nu relatief steeds belangrijker. De Nederlandse Emissieregistratie stelt sinds begin jaren zeventig de emissies van alle relevante Nederlandse bronnen vast. Beleidsmakers gebruiken dit als input voor nationale en internationale afspraken over luchtkwaliteit.

PAKs en fijnstof

Tijdens vreugdevuren komen allerlei milieubelastende stoffen vrij. De belangrijkste hiervan zijn fijnstof en de polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAKs). Volgens de inschattingen van de Emissieregistratie, zijn vreugdevuren verantwoordelijk voor 6 procent van de nationale PAKs emissies. PAKs ontstaan als organisch materiaal verbrandt bij hoge temperaturen. De stoffen komen via inademing of via de huid het lichaam binnen. PAKs zijn schadelijke stoffen die kankerverwekkend zijn. Bij hoge concentraties kunnen PAKs ook negatieve effecten op de huid hebben en oog- en slijmvliesirritaties veroorzaken.

Er komt ook fijnstof vrij vanaf de vuren. Van de jaarlijkse fijnstof uitstoot komt in totaal 1 procent van de vreugdevuren. Het gaat hierbij om het onderdeel PM 2.5 van fijnstof, dit zijn alleen de deeltjes die kleiner zijn dan 2.5 micrometer. Daarmee is de fijnstofemissie van vreugdevuren relatief bescheiden ten opzichte van de totale jaarlijkse uitstoot.

De hoeveelheid fijnstof en PAKs is geconcentreerd in de tijd: het merendeel van de vreugdevuuremissies vindt plaats op slechts drie dagen in het jaar, namelijk met Oud en Nieuw en met Pasen. De fijnstofemissie van vreugdevuren is op deze dagen even hoog als de gemiddelde fijnstofemissie uit alle andere bronnen samen. In Nederland overlijden jaarlijks enige duizenden mensen enkele dagen tot maanden eerder door kortdurende blootstelling aan hoge concentraties fijnstof. Het gaat vooral om ouderen en mensen met hart-, vaat- of longaandoeningen.

Naast PAKS en fijnstof stoten vreugdevuren nog andere stoffen uit die gewoonlijk bij verbrandingsprocessen vrijkomen, zoals stikstofoxiden, koolstofdioxide, koolmonoxide en dioxinen.

Verdeling van PAKs en fijnstofemissies in Nederland.

Omvang vreugdevuren

Er zijn geen formele gegevens beschikbaar van het aantal vreugdevuren en de grootte van de vreugdevuren. Om toch een goede inschatting te maken van de emissies door het verbranden van snoeiafval en pallets in vreugdevuren, is gebruik gemaakt van informatie uit diverse media, zoals internet en dagbladen. Vreugdevuren kunnen in grootte variëren van enkele tientallen kubieke meters tot duizenden kubieke meters. Er zijn drie typen vreugdevuren te onderscheiden, namelijk:

• Nieuwjaarsvuren: de omvang van deze vreugdevuren is bekend, want in de media wordt de grootte van de vreugdevuren gepresenteerd. Voor de vreugdevuren wordt ingeschat dat in de jaarwisseling 2017/2018 ongeveer 18.000 m3 pallets (3.300 ton pallets) zijn verbrand.
• De paasvuren: er worden circa 400-500 paasvuren aangekondigd, maar hiervan is niet van allemaal vermeld hoe groot de vuren zijn. Op basis van de voorwaarden in de gemeentelijke vergunningen is aangenomen dat de kleine paasvuren een gemiddelde grootte van 250 m3 snoeihout hebben. Voor alle paasvuren tezamen, wordt ingeschat dat in 2017 ongeveer 110.000 m3 snoeihout (16.600 ton snoeihout) is verbrand.
• Overige vreugdevuren: er is weinig informatie beschikbaar over de overige vreugdevuren (Sint Maarten, Meierbliss, Luilak en kerstboomverbranding). Op basis van de beperkte informatie van enkele bekende vuren is ingeschat dat ongeveer 5.800 ton snoeihout en pallets wordt verbrand tijdens deze overige vreugdevuren.

Deze drie categorieën vreugdevuren verbrandden in 2017 ongeveer 25.700 ton snoeihout en pallets.

De Emissieregistratie

De Nederlandse Emissieregistratie stelt sinds begin jaren zeventig de emissies van alle relevante Nederlandse bronnen vast. De Emissieregistratie monitort of Nederland voldoet aan de internationale klimaatverplichtingen (Kyoto en Parijs) en richtlijnen op het gebied van grootschalige luchtverontreiniging (NECD, Göteborg protocol). Daarnaast bepaalt de Emissieregistratie waar op welke locatie de emissies in Nederland vrijkomen. Deze emissiekaarten zijn input voor berekeningen van onder meer het Schone Lucht Akkoord (SLA) en het Programma Aanpak Stikstof (PAS).